Normaal weurdj biej ein begrafenis de loftrompet gestaoke äöver de mins dae äöverleje is.
Mit goodköring vanne femilie zal ich get vertèlle äöver de gooi en de minder gooj dènger in
’t Bóntje Laeve van Piet de Bont
Waat uch zal opvalle is det dit verhaol vertèldj weurt in ’t Echter Dialek en es ich Piet citeer det det in ’t Nederlands/Braobants gebäörtj.
De reje is det alhoewaal Piet hie bienao 60 jaor gewoondj haet, hae gein dialek kaldje mer ein mengelmoesje van Braobants/Nederlands en ein paar wäörd Echter dialek.
Hae perbeerdje det waal aaf en toe mer den zachte weer: “Piet, sjei mer oet jóng want det lieër se noats.”
“Maar pas op, ik versta alles!”
De lèste 15 jaor höb ich zoa get edere zaoterdagmörge van 10:00 – 11:00 oere op ’t appartement bie Piet in ’t Thaal doorgebrach.
Ónger genot van ein tas kóffie, die al ingesjötj woor es ich bönne koom, kaldje weer den äöver van alles, koetjes en kalfjes, mer ouch äöver van alles waat d’r zoa in oos beider laeve väörgevalle is.
’t Verhaol waat geer gaontj huuere is ein beknopdje samevatting (nou ja) van al die verhaole, mit Piet es hoofrolspeler want óm hem geit ’t vandaag tenslotte.
‘t Laeve van Piet kèn se graofweg verdeile in zón 4 stökke:
Piet is in Raamsdonkveer bie Breda in ein gezin mit 5 kènjer gebaore op 1 augustus 1940 es de op ein nao jóngste zoon van Kees en Miep de Bont.
Vader Kees haw same mit Chris Schapers ein waegeboew bedrief: Schapers en de Bont Wegenbouw.
Later is dees samewèrking beëindigdj en is Kees verder gegange mit zien eige bedrief C.P. de Bont Wegenbouw & Zn.
Väör ederein in ’t gezin stóng ’t hieël laeve in ’t teiken van ’t bedrief.
Van jóngs aaf aan waerdje ederein dudelik gemaakt det de haendjes oet de moewe gestaoke móste waere.
Ederein stóng d’r altied keurig verzörgdj op (waat Piet in zien verder laeve altied in ieëre gehaoje haet) dao zörgdje moder Miep waal väör en nao ’t werk waerde stiptj op tied mit allemaol aan ein riekelik gevöldje groate taofel gegaete ónger ’t motto: “waem hel wèrktj mót ouch good aete!”
Piet zag altied: “Materieel heeft het ons allemaal thuis aan niks ontbroken maar een aai over de bol hebben we nooit gehad!”
Dit haef ‘m waal in zien verdere laeve gevormptj want de beteikenis van “zachte geveules väör angere” ouch waal empathisch vermoge geneump, koom in ’t waordebook van Piet neet väör. Zien motto woor: “Niet zeuren maar aanpakken”.
Zoa waerdje C.P. de Bont Wegenbouw & Zn ein begrip in de regio Oeas Wes Braobant.
Det sloot ‘t 1e stök van ’t laeve van Piet aaf.
Ómdet ’t good ging mit ’t bedrief in Braobant haw vader Kees de blik op ’t Zuide gerich. Dao loge nog waal kanse dach hae zoa.
Ómdet Piet ’t good deej in ’t bedrief kreeg hae es 25-jaorige man van zie vader de opdracht om eine 2e waegeboew-tak te gaon oprichte in Limburg.
Kees belaofdje Piet dèt es hae in de probleme koom of raod of óngersteuning nuuedig haw in ’t zake doon, hae altied mit hem kós belle, hae zoe ‘m den altied kómme helpe of óngersteune.
En volges Piet is hae die belofte altied naogekómme.
Ómdet Ech centraal in Limburg ligk waerdje ’t es 2e vestigingsplaats gekoaze.
Van hie-oet zoew Limburg veroverdj waere.
Mer det ging in ieëste instantie neet zoa gemekkelik es Piet, “wij Brabanders doen dat wel”, gedach haw.
Piet haw ein meneer bedach óm bie plaatselijke en provinciaal äöverheids instanties bönne te kómme es nuuj “vraemp” bedrief.
Doe mós óngeraan beginne en den langsaam nao baove wèrke.
Hae koom d’r al gaw achter det ’t eigelijk angesóm wèrkdje:
Doe mós beginne aan den top en den kömp ’t waal good.
En dit woor ein kolfje nao de handj van Piet want óntaegezègkelik haw hae ein enorme kènnis en äövertugingskrach.
Mit ein “laten we dat nou eens zó doen“ noom hae hieël dök de wèndj al oet de zeile bie angere.
In de beuk van Joep Dohmen, “De Vriendenrepubliek” (wo aoveriges ouch Piet nog in geneumdj weurt) en “De Vriendenreunie” kèn se laeze det in dae tied (ouch al), zake doon mit äöverheden, börgemeisters, wèthaojers, raodslede, gedeputeerdje vanne provincie en ambtenare) ein zaak woor (is) van “weer kènne ós” en “dao kènne weer waal èns äöver kalle…….”
Det “kalle” beteikendje den in de meiste gevalle det verwach waerdje det ein deens toch ein wederdeens waerd woor, neetwaor?
Det beteikendje dus det óm werk van die instanties te kriege waal èns eine nuuje fiets, ieskesjke of diepvries of in oetzunjerlijke gevalle, biej ein ech groat werk, ein uiteke aafgeleverdj waerdje.
Ouch bezeuke aan bepaolde etablissemente wore es taegeprestatie neet óngebroekelijk.
Ein leuke “wederdeens” is hiebie ’t vermelje waert:
Piet woor in Ech eine waeg aan ’t make en inne buurt van ein kèrk mit pastorie koom inens de pastoear nao ‘m haer en zaetj:
“Menieër de Bont, ich zeen uch noeit inne kèrk?”
“Dat klopt, daar ga ik nooit naar toe meneer pastoor, alleen met begrafenissen.”
“Ok”, zag pastoear, “de oprit van de pastorie is verzakdj, kèn se dao misjien èns nao kieke?”
“Er naar kijken zal niet veel helpen meneer pastoor, wij zullen het repareren” en 2 daag later haw pastoear ein nuuj oprit.
Zoa woor Piet dus, alhoewaal die reparasie van die oprit mit ein aan zekerheid grenzendje waarsjienlikheid door de opdrachgaever van ’t groate werk betaaldj is….).
Toen Piet einmaol inne gate haw wie de haasjes hupdje hie in Limburg, koom der sjot inne zaak en ginge de zake good loupe, zoa good zelfs det C.P de Bont Wegenbouw & Zn Limburg op ein gegaeve moment zón 80 werknummers haw en ein fors aandeil in de wèns van ’t gans waegeboew bedrief in Braobantj en Limburg same leverdje.
Al det geregel speeldje zich groatendeils aaf in de dörpskroege van alle gemeintes en anger instanties womit zake gedoan waerdje.
’t Is dudelik det dit nogal ten koste ging van ’t gezinslaeve van Piet mit zien vrouw en 3 kènjer, Kees, Peter en Ilse.
Det mós eine kieeër fout goan en dit ging ’t dus ouch good fout.
Piet en zien vrouw zeen toen gesjeie.
C.P. de Bont Wegenbouw & Zn drejde in Ech en Eindhove nog altied es eine tierelier tót ‘t moment det vader Kees op 64-jaorige laeftied koom te äöverlieje.
De Braobantse tak waerdje vanaaf toen bestierdj door de 4 breurs van Piet en drejdje stieëds minder good.
In 1979, 6 jaor nao het äöverlieë van nestor Kees kóste Limburg en Braobantj same ‘t financieel neet mieë bolwèrke en waerdje Limburg mitgesläördj in het totale faillissement.
Det sloot ‘t 2e stök van ’t laeve van Piet aaf.
Door ’t faillissement mós ouch ‘t hoes det Piet geboewdj haw op de Bellekewaeg in Ech verkoch waere.
De kènjer wore inmiddels oet hoes en Piet kreeg, same mit zoon Peter, ein huurweuning in Pej.
Ondanks det ’t financieel väöl minder good ging, dach Piet de ieëste jaore toen hae in Pej woondje det hae nog altied ’t zelfdje laeve mós veure es wie hae nog directeur van ’t waegeboewbedrief woor.
Det beteikendje det hae dus edere daag inne kefees in Pej, toen nog behuurlijk get mieë es tegewoordig, te vènje woor en meistal in waat weer ouch waal numme, “kennelijke staot”, nao hoes ging.
Tót de volgendje daag, den begós ’t weer opnuuj.
Zoalang es ich Piet höb gekendj, 40 jaor zoa get, zeen Piet, Har Golsteijn en ich zelf nao ’t voetballe gaon kieke, ieës nao RIOS en noe alweer 30 jaor nao EVV.
En es weer den weer èns op waeg wore nao eine wedstrijd in Limburg of Braobantj den huuerdje se mer edere kieër weer:
“Deze weg heeft Pietje nog gemaakt jongens.”
En weer zagte den, meistal tegeliek: “Ligke ouch kefees langs deze waeg?”
En det wis hae os den feilloos oet te ligke, nog sjooner, es weer den in zoa ein kroeg landje den waerdje hae dökker door de kastelein of eine of angere stamgas dao herkèndj.
Biej EVV haet hae ein groat aantal jaore versjillendje functies verrich, van reclameborde-verzamelieër same mit Jos Quaedvlieg, dao wore die twieë door de lesse in ’t bedriefssleave die Piet haw gehadj en Jos bie de Rabobank, hieël good in.
Zie höbbe toen väöl geldj väör EVV bönne gehaoldj.
En later woor Piet ein saort super manusje-van-alles väör van alles en ein groate hulp väör kantinebaas André.
“Vraog ’t Piet mer” woor toen ’t standaard antjwaord es emes gein antjwaord wis te gaeve op ein vraog.
Es eine vanne oprichters van ‘t Broedersjap haw Piet de functie van adviseur boewzake, ein functie die ‘m uiteraard op ’t lief woor gesjreve.
Bie de boew van oos 1e projek in 2015, ’t boewe van ein monument ter gelaegenheid van ’t feit det ‘t 50 jaor geleje woor det R.I.O.S. ’31 es 1e en tót hede enige voetbalklub in Limburg die landskampioen biej de amateurs is gewore, pakdje hae de zake väörtvarendj aan.
Äöver ’t fundament ónger ’t monument, op ‘t awd voetbalveldj van R.I.O.S., in Pej biej Leo’s Café zag Piet: “graven jullie de zaak maar uit dan regel ik dat fundament.”
En det höbbe weer gewete!
‘t Fundament waerdje besteldj biej Toon Jansen in Eindhoven, de wèrkgaever van zoon Peter.
De levering vonj plaats op eine vriedigmiddig. Dao koom eine enorme vrachwage aanrieje mit dao-op ein groat aantal betónblök van 1 maeter langk, 50 centimaeter breid en 50 centimaeter hoag.
Mit behulp vanne kraan oppe vrachwage waerdeje de blök, in ein döbbel laog en 2 blök breid in ’t veerkantj op hun plaats gezatj. ’t Karwei doerdje 1,5 á 2 oere.
En toen loog dao ein bómbestendig fundament, ein bunker waardig.
“Als ge wat doet, doe het dan goed!”
En tót hede is gein ein verzakking van ’t monument te bespeure.
Op ein gegaeve moment is hae Willy taege gekómme.
In ’t begin vloog hae nog regelmatig oet de boch, in ’t kefeelaeve waal te verstaon, mer det waerdje toch stieëds waal get minder.
Op de ein of anger meneer haw Willy eine positieve invloed op Piet, dae zich neet gaw get van eine angere leet zègge.
Ze kochte same ein anger hoes in Pej en höbbe det ouch opgeknaptj.
De dochter van Willy, JoAnne, woor toch waal zien oucheppelke toen en ouch mit de twieë zone Maurice en Philip kós hae waal good door de boch.
Op ein gegaeve moment is ’t toch minder good in de relatie gegange, Piet veel aaf en toe in zien awd patroean trök, en höbbe ze besloate óm den toch mer vanein aaf te gaon, ’t ging neet langer mieë.
Willy bleef wone in ’t hoes en Piet is nao ’t Thaal verhoesj.
Det sloot ‘t 3e stök van ’t laeve van Piet aaf.
Dit lèste stök van zien laeve weurt gekenmerktj door ’t feit det de bandj mit Willy weer opmerkelijk verbaeterdj is.
In dees periode koom ‘t “oet de boch vlege” eigelik neet mieë väör.
Det “same apaart laeve” en ’t neet mieë oet de boch vlege haet de relatie weer nuuj laeve in geblaoze.
Väör Piet beteikendje dit ouch det hae weer zelf mós kaoke, boadsjappe doon, wasse, poetse en strieke.
Mer die vaardighede haw hae al in de 3e episode van zien laeve es alleinstaondje man aangelieërdj.
Hae woor dus väör de 2e kieër in zien laeve eine moderne alleinstaondje hoesman gewore.
Waat mich is opgevalle in mien gesprekke mit Piet in de lèste jaore is de waardering väör en de trots op zien kènjer en ouch kleinkènjer:
Van kraanmachinis nao directeur biej Mammoet
En den zag hae: “Ik ben trots op ze, ze hebben het alle drie gemaakt en ze hebben met mij toch niet het allerbeste voorbeeld gehad, nietwaar?”
En dao kós ich neet anges es jao op zègge.
Zelfkènnis seertj de mins.
De lèste jaore is hae gaon sukkele: geine aom (mer rouke bleef hae waal, det kós hae mer neet laote, nou jao es se 65 jaor gerouk höbs…), slech functionerendje nere, hertklachte, lóngklachte, waat haw d‘r eigelijk neet?
Allein vanne laever haw hae vraemp genóg gein klachte……
“Maar die heb ik ook altijd goed getraind.” zag hae den.
Toen hae einmaol in ’t ziekenhoes terech is gekómme höbbe weer Piet langzaamaan zeen aaftakele: van 115 kilo nao ónger de 70 kilo.
’t Woor sjrikke toen ich ‘m de ieëste kieër in ’t ziekenhoes in Mestreech zoog en ’t waerdje daonao in Zitterd allein mer erger.
Genóg aete kós hae neet mieë, hae haw óm de ein of anger reje geine smaak en rögk mieë, dus ouch geine hónger.
Drènke ging ouch neet mieë good, det mós verdikdje vloeistof zeen want anges verslikdje hae zich door de lóngklachte.
In zien helder momente höbbe weer nog gelache mit: “wèt se nog Piet van toen en toen?”
“We hebben nogal wat geouwehoerd in ons leven, nietwaar?
Op 16 augustus is hae oeteindelik nao toch waal ein lang periode van lieje in alle rös, nao ein langk en zeer bewaoge, mieë den middelmaotig, laeve gestórve.
Det sloot ‘t 4e stök van ’t laeve van Piet aaf.
Bèste Piet,
Doe woors väör mich, ós, eine vrundj womit weer höbbe gelache en gebäök.
Bedank väör ‘t bie-ein zeen, de gezelligheid (en ouch de koppien soms daonao….) tiejes de 40 jaor det weer ós höbbe gekendj.
En names ‘t Broederschap Ad Arbitrium Nostrum:
Pensionada Broeder Petrus de Bont
Nemo Pro Se Vivit
Nemes laef väör zich allein
En ouch
Nemo Solus Moritur
Nemes sturf väör zich allein
